بیماری گوارشی سالمندان؛ علائم و درمان آن

تا حالا فکر کرده اید بیماری گوارشی سالمندان چه دلایلی دارد؟ همانطور که می دانید بیشتر بیماری ها در دوران سالمندی شیوع پیدا می کنند. همانطور که می دانید دستگاه گوارش یکی از مهمترین دستگاه های بدن است که کار هضم غذا و همچنین جذب مواد مورد نیاز بدن و دفع مواد غیر مفید را انجام می دهد.

درحالیکه در دوران سالمندی به علت تغییر تغذیه و مزاج فرد، هضم و جذب غذا در دستگاه گوارش سالمندان به خاطر دلایلی مثل مصرف انواع قرص ها و داروها و همچنین عدم جویدن کامل غذا به خاطر مشکلات دهان و دندان، دچار اختلال شده که این روند، منجر به بیماری های گوارشی می شود. در این مقاله قصد داریم انواع بیماری ها و مشکلات گوارشی سالمندان که به علت تغییرات گسترده در تمامی ارگان ها و دستگاه های بدن در این دوران ایجاد می شوند را برای شما معرفی کنیم.

دستگاه گوارش شامل مری، معده، روده کوچک، روده بزرگ، کیسه صفرا و پانکراس است؛ به وجود آمدن هرگونه مشکل و ضعف در عملکرد هر یک از این بخش‌ ها، منجر به نشانه‌ ها و علائمی می شود که به آن مشکلات گوارشی گفته می شود. از آنجایی که حفظ سلامت بدن از مهم ترین هدف های دنیای مدرن بوده، به همین خاطر ما در این مقاله از مجله 60+ به معرفی انواع مشکلات گوارشی در سالمندان می پردازیم و سعی بر این داریم که شما را با علائم و راه های درمان آنها آشنا بکنیم.

علل وقوع بیماری گوارشی سالمندان

ابتلا به اختلالات گوارشی، علل متفاوتی را شامل میشود که در زیر به برخی از آنها اشاره می کنیم:

شرایط استرس زا: استرس و اضطراب بر سلامت دستگاه گوارش، به ویژه میکروبیوتای روده تأثیر دارند. استرس باعث ایجاد مشکلا گوارشی ازجمله کاهش اشتها، التهاب، نفخ، گرفتگی عضلات و تغییرات در میکروبیوتا می شود.

مصرف نکردن آب کافی: مصرف آب در تجزیه غذا و جذب سریعتر مواد غذایی به سیستم گوارش بدن کمک میکند. بنابراین مصرف آب در جلوگیری از اختلالات گوارشی حائز اهمیت است.

مصرف رژیم غذایی حاوی فیبر کم: فیبر برای سلامت دستگاه گوارش اهمیت زیادی دارد و به شما کمک می کند احساس سیری کنید و به هضم غذاها کمک می کند. بنابراین کمبود فیبر باعث مشکلات گوارشی می شود.

مصرف بیش از حد لبنیات:  هضم شیر و پنیر به دلیل داشتن چربی و پروتین زیاد دشوار است. به همین دلیل است که مصرف زیاد لبنیات می تواند باعث ایجاد نفخ، گاز، یبوست و گرفتگی شکم می شود.

فعالیت بدنی ناکافی: ورزش نکردن کافی و بی تحرکی  باعث می شود فرد در طول زمان با مشکلات گوارشی روبرو شود.

فاکتور های ژنتیکی: به این معنی که بسیاری از اختلالات گوارشی پایه ارثی دارند.

علائم بیماری های گوارشی در سالمندان

بیماری گوارشی سالمندان مانند سایر مشکلات دوره سالمندی، دارای نشانه های هشداردهنده ای است که برای شروع درمان آن، بایستی علائم این بیماری را بشناسید.

• کم خونی شدید
• خونریزی در حین مدفوع
• تب زیاد
• کاهش وزن بی دلیل
• حرکات شبانه روده
• سابقه خانوادگی سرطان روده بزرگ

انواع بیماری گوارشی در سالمندان

ریفلاکس معده

بیماری ریفلاکس معده نوع شایعی از بیماری‌ گوارشی سالمندان محسوب می شود؛ به این معنی که قسمت فوقانی دستگاه گوارش به درستی کار نمی کند و باعث جریان یافتن مجدد محتوای معده به مری می شود. به بیانی دیگر ریفلاکس به برگشت غیرعادی محتویات معده به مری گفته می شود که شیوع آن در افراد سالمند افزایش پیدا می کند.

علائم ریفالکس معده شامل ترشح اسید یا غذا، سوزش سر دل، بوی بد دهان، درد قفسه سینه است اما شایع‌ترین علامت ریفلاکس معده، اسید معده است. این حالات گفته شده در اکثر مواقع به علت پرخوری یا دراز کشیدن بلافاصله بعد از غذا خوردن در افراد سالم هم پیش می آید اما ضعیف شدن ماهیچه های مری باعث می شود که فرد حداقل دو بار در هفته این علائم را داشته باشد. در این حالت گفته می شود فرد به بیماری ریفلاکس معده دچار شده است. از آنجا که پیری و افزایش سن یکی از دلایل آسیب پذیری عضلات است.

علائم سرطان معده در سالمندان در بیشتر موارد و کلی ترین حالات عبارتند از:

• مشکل در بلع
• شکم درد
• احساس نفخ بعد از غذا خوردن
• احساس سیری بعد از خوردن مقدار کمی غذا
• احساس گرسنگی نکردن در زمانی که انتظار دارید گرسنه باشید
• سوزش سردل
• سوء هاضمه
• حالت تهوع
• استفراغ
• کاهش وزن بدون تلاش
• احساس خستگی بسیار
• مدفوع رنگ تیره و سیاه

توجه کنید به دلیل شرایط جسمی سالمندان، بروز این بیماری در سالمندان شایع تر می باشد. جهت درمان این بیماری علاوه برمصرف داروهای تجویزی پزشک مربوطه، فرد باید سبک زندگی خود را نیز اصلاح بکند و از پرخوری، تند خوردن غذا، دراز کشیدن بلافاصله بعداز غذا، خوردن نوشابه گازدار و الکل، مصرف دخانیات و بی تحرکی اجتناب بکند.

زخم معده

از دیگر بیماری‌گوارشی سالمندان زخم معده نام دارد. اصلی ترین علت ایجاد زخم معده در سالمندان مصرف بیش از اندازه دارو ( داروهای آرتروز)، عفونت معده، استفاده زیاد از انواع غذاهای اسیدی و فست فود، مصرف دخانیات و الکل و افزایش سن است. در اکثر موارد این بیماری هیچ علائمی از خود ندارد اما به طور کلی کاهش بی دلیل اشتهای درد شکم و استفراغ از علائم این بیماری محسوب می شوند. به همین جهت اگر علائم مرتبط با زخم معده را دارید، توصیه می شود حتما با پزشک مشورت کنید.

یبوست

به تخلیه روده کمتر از سه بار در هفته یبوست گفته می شود که ممکن است در هرسنی اتفاق بیفتد اما در سالمندان بیشتر دیده می شود. از عوامل زمینه ساز این بیماری می توان به اختلالات غده تیروئید، کم تحرکی، مصرف کم آب و فیبرهای غذایی و حتی افسردگی اشاره کرد. برای درمان بیماری یبوست باید فرد به اصلاح سبک زندگی خود بپردازد و در برنامه غذایی خود از میوه ها و سبزی ها و غلات سبوس دار استفاده کند و نوشیدن آب کافی در طول روز را فراموش نکند.

برای اطلاعات بیشتر درباره برنامه غذایی سالم سالمندان مقاله رژیم غذایی مناسب سالمندان را بخوانید.

سندروم روده تحریک‌پذیر (IBS)

بیماری سندروم روده تحریک‌ پذیر نوعی از بیماریهای گوارشی است که در اثر اختلالات عملکرد روده به وجود می آید. این نوع بیماری شیوع زیادی در کودکان دارد ولی در دوران سالمندان نیز این بیماری رخ می دهد که بیشتر زنان به آن مبتلا می شوند. عضلات روده همواره دارای حرکات انقباض و انبساطی هماهنگ هستند و بعد از مصرف غذا این حرکات مواد غذایی را از معده به روده انتقال می دهند.

در واقع زمانی که این هماهنگی از بین رفته و حرکات روده دچار اختلال می شوند، می گوییم فرد به سندروم روده تحریک پذیر مبتلا شده است. ازعلائم این بیماری می توان به تورم در ناحیه شکم، درد شکم، اسهال و احساس دفع ناتمام (عدم تخلیه کامل روده) اشاره کرد. فرد مبتلا به این بیماری باید در رژیم غذایی خود از آب کافی، مواد دارای فیبر بالا و مواد غذایی پروبیوتیک استفاده بکند.

راه های پیشگیری از بیماری گوارشی در سالمندان

شما می توانید برای جلوگیری از بروز بیماری های گوارشی در سالمندان انواع روش های خانگی و غذایی را به کار بگیرید. در ادامه این بخش چند نمونه از روش های جلوگیری از بیماری گوارشی سالمندان را مشاهده می کنید:

• عدم مصرف فست فود و مواد غذایی حاوی نمک
• استفاده از مواد غذایی حاوی آنتی اکسیدان
• مصرف میوه و سبزیجات تازه
• داشتن فعالیت بدنی منظم و اجتناب از بی تحرکی
• استفاده از مواد غذایی پروبیوتیک
• مصرف آب کافی در طول روز
• استفاده از مواد غذایی حاوی فیبر بالا

سخن آخر

بیماری گوارشی در هر سنی بروز می کند اما در سالمندان شیوع بیشتری دارد. با شروع دوره سالمندی، مشکلات این دوره از قبی بیماری گوارشی سالمندان زندگی و سلامتی افراد مسن را تهدید می کند. اگر زمانی علائم مشکلات گوارشی را مشاهده کردید با پزشک خود تماس بگیرید و همچنین می توانید برای اطمینان از سالم بودن خود، هر مدت یک بار چک آپ دوره ای شوید.